Saopštenje uz makroekonomske i fiskalne podatke – decembar 2014. godine
Prema preliminarnim podacima u 2014. godini ostvaren je deficit budzeta Republike u visini od 176,4 mlrd dinara (u tabeli 4. deficit na nivou Republike iznosi 188,8 mlrd dinara s obzirom da su uključeni rashodi iz projektnih zajmova koji nisu deo budzeta, ali pripadaju nivou Republike). Deficit u decembru iznosio je 26,9 mlrd dinara. Konačni podaci o prihodima, rashodima i rezultatu biće poznati nakon izrade završnog računa budzeta Republike. Treba napomenuti da ovaj izveštaj ne uključuje prihode i rashode indirektnih korisnika budzeta, koji će takođe biti obuhvaćeni završnim računom.
Prihodi su ostvareni u iznosu od 881,1 mlrd dinara što je više od iznosa predviđenog rebalansom za 16,8 mlrd dinara, a rashodi su izvršeni u iznosu od 1.057,4 mlrd dinara što je manje za 31,6 mlrd dinara od plana. Ostvarenje prihoda je bolje od planiranog zahvaljujući visokim prihodima po osnovu PDV i neporeskim prihodima u četvrtom kvartalu. Bolja naplata domaćeg PDV, visok priliv PDV po osnovu uvoza i povraćaji koji su bili niži od planiranih, rezultirali su većim prihodom po osnovu PDV za 11,6 mlrd dinara, u odnosu na iznos predviđen rebalansom budzeta. Kod neporeskih prihoda, veći prihodi ostvareni su po osnovu uplata dividendi budzeta i dobiti javnih preduzeća, kao i zbog značajnog priliva sredstava po osnovu plaćanja obaveza prema budzetu iz prethodnog perioda. Radi se o dugovanjima privrednih subjekata, po osnovu različitih taksi i naknada koje su izmirene u decembru.
Prihodi su u decembru ostvareni u iznosu od 92,5 mlrd dinara. Poreski prihodi iznosili su 76,5 mlrd dinara, a neporeski 15,2 mlrd dinara. Prihod po osnovu donacija iznosio je 0,8 mlrd dinara. Osim dobrog ostvarenja PDV značajan prihod zabeležen je po osnovu akciza usled formiranja zaliha akciznih proizvoda. Ovo je karakteristično za period pre stupanja na snagu novih iznosa akciza, s obzirom da se u januaru akcize povećavaju u skladu sa Zakonom o akcizama. Osim toga deo akciznih obaveza za novembar, zbog kalendarskog efekta, uplaćen je u decembru. Po osnovu akciza je ostvareno 28,5 mlrd dinara. Kod poreza na dobit došlo je do oporavka nakon novembarskog slabijeg rezultata uzrokovanog visokim povraćajima. Porez na dohodak je, kao i svake godine, ostvario najbolji rezultat u decembru s obzirom na isplate “trinaeste plate“, bonusa, nagrada i ostalih jednokratnih plaćanja karakterističnih za kraj godine. Veliki iznos neporeskih prihoda u decembru ostvaren je zahvaljujući plaćanju zaostalih obaveza preduzeća po osnovu taksi i naknada.
Na rashodnoj strani došlo je do manjeg izvršenja u odnosu na rebalans u iznosu od 31,6 mlrd dinara. Slabije izvršenje naročito je izraženo kod rashoda za kupovinu roba i usluga i kapitalnih izdataka usled kratkih rokova za proces sprovođenja javnih nabavki. Rashodi budzeta u decembru 2014. godine izvršeni su u iznosu od 119,5 mlrd dinara. Rashodi su sezonski najviši u decembru, što se naročito odnosi na subvencije, kupovinu roba i usluga, kapitalne rashode i izdatke za budzetske pozajmice. Značajan deo rashoda je izvršen po osnovu plaćanja zaostalih obaveza budzetskih korisnika (docnji), tako da je kod rashoda za kupovinu roba i usluga plaćeno 4,3 mlrd dinara po ovom osnovu, a na strani subvencija je po istom osnovu plaćeno 10 mlrd dinara. Viši nivo rashoda za socijalnu zaštitu rezultat je isplate sredstava za socijalni program zaposlenih u preduzećima u procesu restrukturiranja. Manji iznos rashoda za zaposlene je posledica smanjenja plata kod budzetskih korisnika, u sklopu primene mera fiskalne konsolidacije. Transferi organizacijama obaveznog socijalnog osiguranja iznosili su 22,0 mlrd dinara od čega se najveći deo odnosi na penzije i iznosi 15,0 mlrd dinara.
Deficit konsolidovanog bilansa države u 2014. godini iznosi 187,5 mlrd dinara, dok je u decembru ostvaren deficit u iznosu od 44,0 mlrd dinara. Ukupni deficit konsolidovanog sektora države izražen u procentima BDP iznosi 4,8%. Fiskalnom strategijom za 2014. godinu sa projekcijama za 2015. i 2016. godinu, kao i originalnim budzetom za 2014. godinu predviđen je deficit od 218,9 mlrd dinara, odnosno 5,6% BDP (preračunato u odnosu na sadašnju procenu nominalnog BDP za 2014. godinu).
Nova metodologija
U dogovoru sa MMF, a radi preciznog i transparentnog praćenja prihoda, rashoda i rezultata republičkog budzeta i budzeta opšte države, od 2015. godine primenjivaće se nova metodologija planiranja i izveštavanja o kretanjima u javnim finansijama. Glavna promena odnosi se na uključivanje tzv. rashoda “ispod crte“ u obračun deficita . Ovi rashodi odnose se na finansijske transakcije kao što su plaćanje aktiviranih garancija, dokapitalizacije banaka i drugih finansijskih institucija, preuzimanje dugova javnih preduzeća i drugi oblici budzetskog finansiranja vanbudzetskih organizacija. Prema ovoj metodologiji deficit opšte države u 2014. godini iznosio je 258,0 mlrd dinara, odnosno 6,6% BDP, s obzirom da su rashodi “ispod crte“ koji se po novoj metodologiji uključuju u obračun rezultata iznosili 70,5 mlrd dinara. Prema originalnom planu na početku godine, ciljani deficit opšte države sa rashodima “ispod crte“ iznosio je 286 mlrd dinara ili 7,4% BDP (preračunato u odnosu na sadašnju procenu nominalnog BDP za 2014. godinu). Za 2015. godinu planiran je ukupan deficit u iznosu od 232,1 mlrd dinara, odnosno 5,8% BDP. Ministarstvo finansija će sa januarskim podacima o izvršenju budzeta, objaviti i revidirane podatke usklađene sa novom metodologijom, za period od 2005. do 2014. godine.
Nova metodologija primenjena je i u Zakonu o budzetu za 2015. godinu.